Wanneer ben je mantelzorger?

Wat is mantelzorg en wanneer ben je mantelzorger?

Mantelzorg is zorg die je vrijwillig geeft aan iemand die je persoonlijk kent. Die persoon heeft een beperking of een aandoening. Dat kan je ouder, partner, kind, familielid, vriend of buur zijn. 

Zorg jij langer dan drie maanden voor iemand in je omgeving, doe je dit minstens 8 uur per week en doe je dit niet als (vrijwilligers)werk? Dan ben je volgens de officiële definitie mantelzorger.

Bij Zorggenoot helpen we je echter ook gewoon als je minder uren kwijt bent aan zorgen. 

Wat valt niet onder mantelzorg?

Dagelijkse zorg die je voor een ander doet, omdat je met elkaar samenwoont. Boodschappen doen bijvoorbeeld of je huis schoonhouden. 

Ook zorg die je minder dan drie maanden geeft valt er niet onder. Als je iemand met een gebroken been een paar weken helpt, is dat bijvoorbeeld geen mantelzorg. 

Zorg je voor iemand, omdat het je werk is of als vrijwilliger vanuit een vrijwilligerscentrale? Ook dan valt de zorg die je geeft niet onder mantelzorg. 

Welke taken doet een mantelzorger allemaal?

Dat verschilt per situatie. Als mantelzorger help je bijvoorbeeld met:  

• Huishoudelijke hulp – Schoonmaken, koken, wassen, strijken, afwassen
• Persoonlijke verzorging – Helpen met douchen, aankleden, naar het toilet gaan
• Hulp bij dagelijkse handelingen en technologie – Uitleg geven over hoe een computer, telefoon of tv werkt, helpen bij het lezen en begrijpen van brieven of digitale berichten, ondersteunen bij internetbankieren en online afspraken maken.
• Medische handelingen – Medicatie toedienen, wonden verzorgen, katheter of stoma verzorgen, helpen bij fysiotherapie-oefeningen
• Samen eten en eetbegeleiding – Zorgen dat iemand voldoende en gezond eet, rekening houden met dieetwensen en slikproblemen
• Administratie en financiële hulp – Rekeningen betalen, formulieren invullen, post regelen
• Regeltaken – Contact houden met zorgverleners, instanties en hulp regelen
• Begeleiding bij afspraken en sociale activiteiten – Rijden naar afspraken, meegaan naar het ziekenhuis of dokter, helpen bij dagbesteding of bezoek aan familie en vrienden
• Emotionele steun en gezelschap – Samen praten, samen eten, een spelletje doen, wandelen, regelmatig bellen of appen
• Toezicht en veiligheid - Zorgen dat iemand veilig thuis blijft wonen, controleren of gas en deuren dicht zijn
• Verplaatsen en tillen – Helpen met opstaan, in een rolstoel zetten, ondersteunen bij lopen
• Gedragsbegeleiding – Omgaan met dementie, agressie of verwardheid
• Nachtzorg en waakdiensten– ’s Nachts in de buurt blijven voor hulp bij toiletbezoek, onrust of medische zorg

Waarom is het belangrijk om te weten of je mantelzorger bent?

Omdat je gebruik kunt maken van ondersteuning en regelingen die speciaal voor jou bestaan. 

Denk aan ondersteuning van mantelzorgexperts, zoals een mantelzorgmakelaar. Die weet precies welke hulp er in jouw situatie beschikbaar is, bij wie je daarvoor moet zijn en helpt je met het regelen van de hulp. 

Belast jezelf niet onnodig zwaar. Je denkt misschien: Ik kan het wel alleen, maar weet dat je het niet per se alleen hoeft te doen. Er is hulp beschikbaar – voor jou én voor degene waarvoor je zorgt. 

Welke hulp is er voor mantelzorgers?

Als mantelzorger sta je er niet alleen voor. Je kunt gebruikmaken van verschillende soorten ondersteuning, bijvoorbeeld:

• Vervangende mantelzorg (respijtzorg)– Iemand neemt tijdelijk jouw zorgtaken  over, zodat je tijd hebt om bij te tanken. Dit kan thuis, maar je naaste kan ook ergens verblijven of logeren. Ook dagbesteding is respijtzorg. 
• Persoonlijke ondersteuning – Mantelzorgondersteuners zoals de mantelzorgmakelaars van Zorggenoot helpen je bij uitzoekwerk en regeltaken. Wil je een van onze mantelzorgmakelaars spreken? Bel dan de Zorggenoot hulplijn. 
• Emotionele steun – Je kunt in contact komen met lotgenoten of terecht bij professionals zoals de praktijkondersteuner bij je huisarts om je hart te luchten.
• Ondersteuning via je werk – Je werkgever kan je op verschillende manieren helpen, bijvoorbeeld met (betaald) zorgverlof. Dan kun jij af en toe vrij nemen, zodat je voor je naaste kunt zorgen. 
• Ondersteuning via de gemeente – Gemeentes zijn verplicht mantelzorgers te ondersteunen. Het verschilt per gemeente welke ondersteuning zij beschikbaar hebben.  
• Waardering – Gemeentes bieden elk jaar een mantelzorgwaardering aan in de vorm van kortingsbonnen of een speciale bijeenkomst. 
• Cursussen & workshops – Je kunt bijvoorbeeld meer te weten komen over de aandoening van je naaste of leren hoe je omgaat met situaties als mantelzorger.
• Informatie– Op bijvoorbeeld het Zorggenoot-platform bieden we tips en informatie waarmee je gelijk vooruit kunt en kun je de hele dag door vragen stellen aan onze chatbot Cari.

Word je als mantelzorger ook betaald?

Nee. Mantelzorg is zorg die je gratis en vrijwillig geeft. 

Wel kom je als zorgt voor iemand mogelijk in aanmerking voor het mantelzorgcompliment. Dat is een waardering die gemeentes elk jaar aanbieden. Dat is héél soms een klein geldbedrag, maar is meestal een lunch of een waardebon. 

Je naaste kan wél aanspraak maken op vergoedingen voor de zorg die hij of zij ontvangt. En hulp en ondersteuning van buitenaf inschakelen. Voor hulp in de huishouding bijvoorbeeld, zodat jij als mantelzorger weer tijd overhoudt voor andere dingen. 

Welke hulp is er beschikbaar voor mijn naaste?

• Materiële hulp – Dit zijn hulpmiddelen, zoals een parkeerpas, een traplift of een alarmknop.
• Praktische hulp – Denk aan hulp bij klusjes in huis, het huishouden, het doen van de administratie maar ook hulp van een verzorgende of verpleegkundige.
• Vervangende mantelzorg (respijtzorg) – Als jij zelf tijdelijk niet voor je naaste kunt zorgen, kan diegene terecht bij bijvoorbeeld een dagopvang, logeeropvang of iemand kan tijdelijk in huis de zorg van je overnemen.
• Financiële hulp – De zorg die je naaste ontvangt kan vaak (deels) vergoed worden vanuit de zorgverzekering, gemeente of het zorgkantoor via een van de zorgwetten. Ook komt je naaste mogelijk in aanmerking voor een arbeidsongeschiktheids)uitkering of (bijzondere) bijstand. 

Hoe wordt de zorg voor mijn naaste vergoed?

Je kunt de zorg voor je naaste op verschillende manier vergoed krijgen. Dit hangt af van het soort zorg en de situatie van degene voor wie je zorgt.

Om even samen te vatten

Als mantelzorger zorg je vrijwillig en langer dan drie maanden voor een naaste met een aandoening of beperking. Je helpt bijvoorbeeld in het huishouden, met persoonlijke verzorging en vervoer. 

Als mantelzorger maak je aanspraak op verschillende vormen van ondersteuning, zoals vervangende zorg (respijtzorg), emotionele steun en informatie over regelingen. 

Je naaste heeft recht op ondersteuning en kan aanspraak maken op vergoedingen vanuit de gemeente, zorgverzekering of het zorgkantoor via de Nederlandse zorgwetten. Denk aan hulp in het huishouden, vergoeding van medische kosten en aan verpleegkundige thuiszorg. 

Als je weet welke hulp er voor jou en je naaste beschikbaar is, kun je jouw naaste beter helpen zonder dat je zelf overbelast raakt. 

Wat nu?

Wees niet bang om hulp in te schakelen.

Zelfs als je het alleen ook wel redt.

Je hoeft het niet alleen te doen.