De rol van de mantelzorger bij het uitvoeren van ‘voorbehouden handelingen’

Wat zijn voorbehouden handelingen

Bij voorbehouden handelingen gaat het om medische handelingen die risico's met zich meebrengen en die volgens de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (Wet BIG) voorbehouden zijn aan bepaalde beroepsbeoefenaren, zoals artsen, verpleegkundigen en bepaalde paramedici.

Waar je aan kan denken bij deze handelingen zijn bijvoorbeeld het geven van injecties en katheterisaties.

Wat kan je doen als mantelzorger?

Over het algemeen is het uitvoeren van voorbehouden handelingen voorbehouden aan professionals met de juiste bevoegdheid, bekwaamheid en opleiding. Mantelzorgers hebben niet automatisch de bevoegdheid om deze handelingen uit te voeren.

• Instructie en toezicht: Een mantelzorger kan bepaalde handelingen uitvoeren onder instructie en toezicht van een bevoegde zorgverlener. Dit betekent dat de zorgverlener de handelingen voorschrijft, uitlegt en toezicht houdt op de uitvoering door de mantelzorger.

• Schriftelijke overdracht: In sommige gevallen kan een arts of andere bevoegde zorgverlener schriftelijk toestemming geven aan een mantelzorger om bepaalde voorbehouden handelingen uit te voeren. Dit gebeurt dan op basis van een specifieke schriftelijke overdracht.

De veiligheid en het welzijn van je naaste staat altijd voorop. Mantelzorgers moeten goed geïnformeerd zijn over wat zij wel en niet mogen doen en hoe zij moeten handelen. Dit moet altijd in overeenstemming met de geldende wet- en regelgeving. Daarnaast moet je zelf het gevoel hebben dat je vertrouwen hebt in het handelen.

Handelen onder toezicht

Wanneer een mantelzorger voorbehouden handelingen uitvoert zijn er mogelijkheden dat er toezicht en ondersteuning is van een bevoegde zorgprofessional. Dit is belangrijk om de veiligheid en de juiste zorg voor je naaste te waarborgen en er voor te zorgen dat de mantelzorger vertrouwen heeft.

Het toezicht kan op verschillende manieren worden geregeld:

• Direct toezicht: In sommige gevallen kan het nodig zijn dat een bevoegde zorgprofessional fysiek aanwezig is om direct toezicht te houden op de handeling die door de mantelzorger wordt uitgevoerd. Dit is vooral het geval bij complexere of risicovollere handelingen.

• Indirect toezicht: Indirect toezicht kan plaatsvinden als de zorgprofessional niet fysiek aanwezig is, maar wel bereikbaar en beschikbaar is om te adviseren of in te grijpen indien nodig. Dit kan bijvoorbeeld via telefoon of videoverbinding. De mantelzorger voert de handeling zelfstandig uit, maar kan terugvallen op de professional voor ondersteuning.

• Instructie en training: Voordat een mantelzorger een voorbehouden handeling uitvoert, is het belangrijk dat hij of zij goed geïnstrueerd en getraind is door een bevoegde zorgprofessional. Dit zorgt ervoor dat de mantelzorger de handeling correct en veilig kan uitvoeren. De mate van toezicht hangt mede af van de bekwaamheid van de mantelzorger.

Andere handelingen

De meeste handelingen die je voor je naaste doet bij de verzorging zijn niet voorbehouden. Desondanks is het ook dan belangrijk dat je weet wat je doet, om bij je zelf blessures te voorkomen en ongemak voor je naaste te vermijden.

Daarom hebben we op dit platform ook verschillende video's geplaatst, die je kunnen helpen, bijvoorbeeld de video om te laten zien hoe je een steunkous uit moet trekken met hulpmiddelen.

Je kan natuurlijk ook altijd bij een wijkverpleegkundige vragen of zij je wegwijs kunnen maken bij het uitvoeren van handelingen.

Blijf je altijd bewust van de grenzen die hierbij voor jou van toepassing zijn. Dit is voor ieder individu weer anders. Het is dan ook goed hierover met je naaste in gesprek te blijven.