Hoe werkt vertegenwoordiging?
Regel je vaak zaken voor je partner, ouder of kind? Dan krijg je te maken met toestemming, machtigingen en soms zelfs de rechter. Dat voelt ingewikkeld, zeker als je snel iets wil regelen. In dit artikel leggen we uit wat je wel en niet mag doen, welke formulieren je nodig hebt en wanneer je wettelijke vertegenwoordiging regelt. Zo pak je het met vertrouwen aan en voorkom je gedoe achteraf.
Kort gezegd: vertegenwoordiging
Vertegenwoordiging betekent dat jij beslissingen of handelingen doet voor iemand anders. Soms kan dat met toestemming of een machtiging. Soms is er meer nodig, bijvoorbeeld een levenstestament of een besluit van de rechter.
Zelf regelen met toestemming
Zorgverzekering
Zorgverzekeraars praten officieel alleen met de verzekerde zelf. Is je naaste meerderjarig, dan moet hij of zij eerst aan de telefoon toestemming geven dat jij het gesprek overneemt. Lukt dat niet, vraag dan een schriftelijke machtiging aan bij de zorgverzekering. Gebruik het formulier van die verzekeraar en zoek op de website op de woorden machtiging of naastenverstrekking.
Bankzaken
Banken hebben hun eigen regels en formulieren voor een machtiging. Met zo’n bankmachtiging mag jij bijvoorbeeld geld overmaken of betalingen bekijken. Vaak zijn er grenzen ingebouwd om de rekeninghouder te beschermen, zoals limieten of alleen toegang tot bepaalde rekeningen. Houd binnen de familie openheid: laat af en toe zien welke handelingen je deed en waarom. Dat voorkomt misverstanden.
Levenstestament bij de notaris
In een levenstestament schrijf je op wie jou mag vertegenwoordigen en welke keuzes die persoon mag maken. Dit gaat over geldzaken, persoonlijke zaken en medische beslissingen. Ook kun je vastleggen hoe iemand die taken moet uitvoeren. Handig als je later zelf niet meer goed kunt beslissen. Bereid je gesprek met de notaris voor met een checklist; dat maakt keuzes makkelijker. Instanties houden meestal rekening met een levenstestament, al is het niet overal absoluut bindend.
Wettelijke vertegenwoordiging via de rechter
Soms kan iemand zelf geen goede beslissingen meer nemen. Dat heet wilsonbekwaam: iemand kan de gevolgen van een keuze niet goed overzien. Handelingsonbekwaam betekent dat iemand geen rechtshandelingen mag doen, zoals iets kopen op contract, een lening afsluiten of trouwen. Over onbekwaamheid beslist altijd een rechter, bijvoorbeeld bij dementie of psychische problemen.
Er zijn drie vormen van wettelijke vertegenwoordiging:
- Bewind: iemand regelt de geldzaken.
- Mentorschap: iemand beslist over zorg en begeleiding.
- Curatele: iemand neemt alle beslissingen, zowel zorg als geld.
De vertegenwoordiger volgt zoveel mogelijk de wensen van degene om wie het gaat. Dat is het uitgangspunt.
Hulp nodig bij je keuze?
Onze mantelzorgmakelaars denken met je mee over de beste route: machtiging, levenstestament of een stap naar de rechter. Bel ons op 085 – 401 68 67 of mail de Hulplijn.
Even kort samenvatten
- Voor snelle zaken helpt een machtiging: via de zorgverzekeraar of bank regel je toegang.
- Wil je breder en blijvend iets vastleggen? Laat een levenstestament maken bij de notaris.
- Kan iemand echt niet meer zelf beslissen, dan vraag je bij de rechter bewind, mentorschap of curatele aan.
